RADIÒ LENGA D’ÒC 99.7 FM La radiò que solelha

FASÈTZ VIURE LA LENGA!
FASÈTZ VIURE LO BRAM!

"Lo Bram dau Clapàs" es un mesadièr escrich tot entièr en occitan. Es a la disposicion de totes los que defendon las nautras valors de la cultura occitana que nos foguèron transesas per nòstres aujòls dempuèi los trobadors.
La pichona chorma que se maina de l'elaboracion e de la difusion d'aquel jornal desirariá que totes los cercles o associacions que defendon la lenga nòstra e que obran a sa promocion participen a sa vida en nos propausant de tèxtes.
Los tèxtes pòdon èstre collectius o individuals, de totas menas: poesias, renduts comptes divèrses, istòria, terrador, contes, soscadas, reaccions o responsas a d'articles, jòcs, informacions sus vòstres projèctes o realizacions, eca...
Totas las publicacions engatjan, de segur, la responsabilitat de sos autors.
Lo Bram deu viure e èstre un miralh de la vitalitat de nòstra cultura.
Ensems, podèm mostrar que nòstra lenga es ni mòrta ni tanpauc demesida, mas qua la volèm mai que mai espandir.
Mandatz vòstras proposicions de tèxtes abans lo 15 del mes al sèti del Bram o a una de las adreças electronicas:

roger.fabre6 o alara aae.richard
totes dos a
@wanadoo.fr

Section locale de l'I.E.O.
Maison de l'Occitanie
1 rue Embouque d'Or
34000 MONTPELLIER

Aniversari del Prèmi Nobel a Frederic Mistral

POSSIBLA, LA CORSIZACION, L'OCCITANIZACION, ECA... DELS EMPLÈCS ?

Cridèrem plan pro, en son temps e amb rason, "Volèm viure al país!" sens èsser ausits aperamont, dins las esfèras del poder. Tantes nos sèm deguts despatriar per dire de se far son trauc dins una societat que portava, d'aquel temps, tota l'industria dins Nord de França, coma encara, a l'ora d'ara, cap a un París, totjorn de mai en mai tentacular, ont la vida, en mai va e en mai i ven invivabla. Pr'aquò, vos'n faguètz pas, aquela migracion es pas per s'arrestar deman matin. Ni per delocalisacions o clausuras de fabricas, lo flus es pas prèst de s'escantir e serà pas ieu que vos dirai consí ni perqué. Per aver personalament esprovat aquel sentiment, compreni fòrça plan la fòrta volença, la granda desirança de tantes de far sa vida prèp de sas raices. Pasmens, aquò vòl pas briga dire xenòfobia, asirança de l'estrangièr del dedins. Per aver viscut un parelhat d'annadas en Corsega, ont, ieu, me trapavi un estrangièr (m'es estat dit), sabi ben que, pel biais normal de las mudacions (e lo clientelisme electoral i fa prodèl) los còrses pervenon de tornar sus son Iscla de Bèutat tant coma los lengadocians en son Lengadòc. Çaquelà, de còps, lor cal esperar qualques annadas. O avèm vist, nòstres ierarcas se refusan d'intrar dins la corsizacion, l'occitanizacion, la bretonizacion o autres en zacion dels emplegs per rasons de discriminacion e de comunitarisme. Mas, digatz-me, aquelas rasons embarrassèran tant los govèrns quora aquò los arrenguèt? Se m'engani pas, dins las annadas setanta, cap a la fin de la 30 gloriosas, metián pas de gants per organisar de concorses departamentals de recrutament de fonccionaris, reservats en prioritat als estajants d'aqueles departaments de Nòrd de França (jamai de Sud, pr'aquò!). Autochtòns pas cauds per se far emplegats d'un Estat pauc largós sul capitol de la paga de son personal quand lo privat pagava mai, provincials de Sud pressats de s'entornar en çò sièu, necessitat fasiá lei o puslèu fasiá desviar la lei. Epòca benesida que sus cada emplèc caliá plaçar un emplegat! Alara, çò que faguèron un moment per s'abiaissar, o pòdrián ben tornar far per d'autras rasons. Non? Del vòstre vejaire?

Lo Gardian.

Retorn a l'ensenhador

I ÈREM !

FESTA DE LA MICOCOLA 2004

Aquel dimenge, primièr dimenge de la davalada, lo terral bufava coma cal e bandejava las bandièras amb la crotz occitana sus «la place Sainte Anne» de Montpelhièr. Per sa 4^na edicion, la fèsta de la micocola inaugurèt çò que deuriá venir una costuma: un omenatge a un òme qu’a marcat e marca totjorn l’espeficicat de la lenga e de la cultura nòstras. Amb l’escasença d’una manifestacion, prevista per la librariá SAURAMPS, los establiments Calandreta e la galariá CARDABÈLA an bastit l’eveniment a l’entorn de Max Roqueta. Ja, ploviá pas! Aquò comencèt per de musica amb Alain GOURVENECH e sa bombarda qu’inaugurèt, amb de melodias bretonas, la fèsta màger sus Montpelhièr per çò que concernís l’occitan. Puèi, los papets del C.O.C.U.T. de Clapièrs ne cantèron de cançons, sabètz, e amb tant de vam que d’unas e d’unes avián los pès que dançonejavan solets. Lo vent bufava tant que la banca de venda de camisets, CD... deguèt mudar per s’abrigar del vent. Lo concors d’escopit de micocola podiá començar. La copa, trofèu del concors, èra tornada d’en cò de Didier Terrieu, ganhant de l’an passat, per èsser mesa en jòc tornar. Aprèp un concors dels mai atractius en categoria calandron, es Ninó Terrieu, lo nebot de Didier, es una istòria de familha! que ganhèt. Lo ganhant categorias totas es : Luc Bousquet (copres de dau Clapàs). La copa passa donc del ponent (Pinhan) al levant (Peròls). L’an que ven i aurà un prèmi pels enfants tanben. Lo mètge de la lenga e de la poësia es arribat sus la plaça e l’ora de las lecturas e omenatges a picat. Davant la galariá Cardabèla, s’assètan lo mond e comença alara un moment d’emocion prigonda. M.J. Verny (prof de l’universitat de Mtp III), J.P. Creissac (poèta/vinhairon e edicion Jorn, qu’a pausat las semals per venir de Montpeirós), J.Ubaud (etnobotanista e lexicografa reconeguda), Silvia Berger (jornalista, fotografa, associativa del collègi e de la calandreta dau Clapàs, organizatritz amb G. Souche de la mòstra fòtos poësias de la galariá Cardabèla) e l’Enric (formator en lenga e cultura occitanas del C.F.P.O., Comission fèsta de la micocola) se succedisson al micro per legir o presentar Max ROQUETA. Los enfants tanben èran presents. Legiguèron lo Robin e l’Adrien pel collègi Leon Còrdas, la Maurina diguèt lo poëma «Mon manidet blanc» e la Fany legiguèt las acrostichas que los escolans de CM de dau Clapàs avián fach en classa amb Uc Bernet e Laurenç Vallier (los regents). Puèi la pichona Alienòr (5 ans), filha del Jòrdi Escartin de la librariá SAURAMPS i anèt tanben d’un poèma de Max. Per clavar aquel omenatge, lo mond piquèron de las mans pendent longtemps per mercejar Max ROQUETA d’èsser vengut. Complirà al mes de decembre sos 96 ans!! Tròp esmogut lo poèta nos faguèt saupre per la Silvia qu’aquel present que li fasiam lo pertocava al còr. Èra an aquel moment temps d’anar escotar los polifonias cantadas per l’Aimat e lo Matièu del grop AQUELES e dançar al son del balèti de Qu’Es Aquò formacion de Montpelhièr menada pels BUCCHIERI, Vittoria, Jerémias e Rafaèl.
Un granmercejament per totes los qu’an participat a la capitada d’aquèla fèsta e a l’an que ven!
Visca la lenga!
Viurà lo país !

Enric HAMMEL

quARTièrs liures

Del 1ièr al 3 d’octòbre, foguèt la fèsta de las Arts dins los barris totes de Montpelhièr, la dels «quARTièrs liures». Demest las animacions, son de ne parlar:
- la pèça sus la vida de l’Escotaire a l’Ostal Per Totes que li es vodada,
- la lectura, dins lo cairat de la Babòta, de tèxtes d’autors vius e vivent dins Montpelhièr o son ròdol,
- las Cançons de la corala « Figuenotes » al pè de l’estatua de Loís XIV al Pèiron.

L’Escotaire: De Monsur Dezeuze, l’enfant de Montpelhièr, librari de son mestièr, aguèrem una vista de la seuna vida, de sa familha, de sos amics, de son òbra de contaire e de poëta, e mai felibre, dins une pèça prepausada per l’associacion «A l’écoute St Martin» e dirigida par Marilyne Puech; cantèrem «Enfants de Montpelhièr» e recebèrem una recèpta, la de las aurelhetas.
Nota: de l’Escotaire, l’Andriu nos mandèt lo poèma «Las Olivas» (veire lo Bram n° 84).

La Babòta: Es dins la cort d’aquela bastenda que foguèron legits, en francés, de tèxtes e de poëmas, escrits per Jean Joubert, Max Rouquette e Frederic-Jacques Temple. A la debuta, lo sempiternal «quart d’heure» montpelhèrenc s’esperlonguèt sus una mièja-orada; mas nos’n planhant pas que la lectura, anonciada per 45 minutas, ela , s’estirèt, pel nostre plaser grand, una ora e mièja, amb musica e lums; e coma cerièra sul pastisson, aguèrem un poëma en occitan de Max Roquette legit per lo quite poëta. Òsca a la legeira e al tecnician... tant coma als autors tanben.

Loís XIV: Aquel rei que dison Grand e mai Solelh, deguèt èsser esbaït de veire tant de mond sens vergonha ausar s’acampar al pé de son estatua e de se cantar de cançonetas de totas menas, en mantunas lengas? Demest aquelas foguèt mimada la recèpta del cassolet d’un biais risolièr.

Foguèt una capitada de las bèlas
A l’an que ven.

Una passejada esportiva en Ardècha del Sud, per descobrir lo Vivarès Bas e la Cevena Ardeciana.
- Ponch de l'escamp: l'ostal familhal de Laurac del caire de Joyeuse. Aquí pausam nòstres bagatges. Al cloquièr tinda la mièja de 9 oras. Cinquanta caminaires menats per doas guidaires d'aicí sacs sus l'esquina, baston a la man, s'endralhan cap a la Torre de Brison: 15km de long, 500m de denivèl, 6 oras de temps. Deman, las gòrjas de l'Ardècha! Aquí cal èstre intrepid, aver lo pè de cabra, caminar durant 6 oras per faire 20 km.
A la debuta, s'engatjar dins un dralhòl entalhat dins lo ròc entremièg 2 cingles arrapats a d'escalàs de fèrre. Cal pas aver lo cap que vire e subretot pas agachar lo riu trufarèl que s'amaga jos las brancas per mai vos degolhar. Mas aquel siti vertiginós vos tremuda en eròi. Cadun lo seune, ieu, siai Nicola Huot, non, Catarina Destival. Fa solelh, las oras viran. A Miègjorn, lo recapton al bord de l'aiga es un festin. Dins la cogorda, l'aiga encara fresca es un nectar. La tantossada se passa plan. Los païsatges son totjorn meravilhoses, sòls a sofrir, mas sens dire res, los pés. Mas se podián parlar...
Lo tresen jorn: St Ponç, longor: 15km e 300m de denivèl; mas uèi, cal artelhar dins un camin de terra entremitan de gròsses castanhièrs que laissan s'esclatar sas castanhas lusentas. Ne cal pas amassar; mas los bolets, es pas interdit e s’en trapèt. Pus luenh, arbres fruchièrs e de vacas e totjorn de ròcs. Lo pus bèl es Sceautres. Se ditz qu'es lo volcan estofat lo pus grand del monde. Un fotralàs de montanhassa de lava negra tota nuda e que lusís al solelh cofada d'una grossa bola que te cossís tot. Çaquela, los ancians li an fach fisança: lo castel, la glèisa e, en dejost, los ostals s'i accròcan. Las carrièras son de caladas pichonèlas que serpentejan cap a la cima. Demoratz espantats, esglasits, mas i voldriái pas viure quand tròne.
Lo volcan de Sceautres es la sòla causa qu'ai vista amb lo grop que, per vos dire tot, siai garrèla e siai demorada a l'ostal a esperar lo retorn de mos companhs e çò que veni de dire, me l'an contat.
Cal pas creire qu'aja languit. L'ostal es força agradiu e los òstes força aimables. Una èra lozeriana e parlava mon occitan. Aquel ostal es lo pus grand del vilatge. Autres còps èra un collègi catolic ont èran educats totes los joves de la region. Se vei un monument a la memòria de l'abat Sersdieu, lo plan nommat que, s'es nascut a Montpelhièr, faguèt forças causas plan bonas per lo país: una escola d'agricultura e introdüisít los plants americans per sauvar lo vinhièr. La glèisa es sòbria coma un temple. Mas per se donar un pichòt aire crocarèl, s'es cofada de lausas pintradas e vernissadas. Dedins, ai remirat una Vèrge de fusta daurada e una "Pietat" de marbra. Es cofada de totes los sants del calendièr. Mas n'ai trapat un que conoissiái pas: St Isidòr; es un brava paisan del sègle XII^en, vestit paurament, un sant tot plan bravet, mas encara un que serà lèu al caumatge, que de lauraires n'i a pas pusses.
Un pauc pus luènh m'an fait visitar l'Argentièra que -coma son nom o ditz- aviá de minas d'argent. Los romans, los Sarrasins las esplèitèran. L'Emperaire Barbarossa venguèt veire çò que se passava. Los evesques de Vivièrs i "batèron" moneda. Las guerras de religion l'esclafèran; la Revolucion l'acabèt. Ara, fièra de las roïnas de son castèl Renaissença, de son sarcofag roman, fa tot per attirar los toristas.
Autre vila que cal veire: Joyeuse, son vièlh castèl e sas carrièras caladadas. Vos parlaràn de Carlesmanhe e de son espesa , de sos duches pas totjorn plan coma cal.
Mas çò que cal pas mancar es lo musèu de las castanhas, assetat al mitan del vilatge de l'Edat Mejan dins un collègi del sègle XIII^en.
Aquí vos diràn tot sul castanhièr que viu aici dempuèi 8 milions d'annadas. Veiretz d'esplèches sonque per las castanhas, e de mòbles que veiriatz pas endecòm mai, un banc amb de trapetas per los cats que caçan las mirgas que gaitan las castanhas, un armari dins un tronc d'arbre amb de portas plan escalpradas. A la botiga se pòt crompar tot çò que se pòt faire amb las castanhas.
Per melhor vos assabentar, avètz lo caminòt de la castanhariá : aquí sauretz tot suls castanhièrs. Son plan bravets aquel mond : ai vist un panèl coma aquel . Dire qu'en çò nòstre, mème los parents s’amagan dels joves per gardar secret los rodèls.
Costat cosina tot es bon.
Avèm festejat nòstra arribada amb un aperitiu a la castanha.
Avèm tastat lo bolet, e a la vesprada fach la castanhada, begut de vin del país e,per acabar, cantat lo "Se canta" amb los occitans de Joyeuse. Sèm estats embelinats per de cantaires del país e de danças occitanas

Ardecha es un polit canton peltirat entre Auvernha e Provença. Los païsatges son miravilhós, totjorn variats, de vièlhas pèiras, de castanhièrs...
Seretz totes encantats e i tornaretz.

IVONA amb los caminaires del Clapàs

Per 6 personnas 1,5 kg de trufas (patanas) raspadas
6 uòus
2 grossas cèbas
40 g de ventresca
Alh, pebre, jolverd
1) Raspar las trufas, apondre las cèbas ciseladas, los uòus, l'alh, la sal, lo pèbre.
2) Dins una padèna ja cauda e graissada, vojar la preparacion; faire rostir de cada costat; cal que crostilhe en defora e siá mofla en dedins.

Retorn a l'ensenhador

LO CANTON DELS POÈTAS

AU VIN

Lo socam ablasit brunis sa vestidura,
Jos raisses del solelh la fuèlha se passís,
Metre que lo rasim que «Phœbus» escaudura
Bransola jol visan sas pèrlas de robís.

Aquel rasim mannat d'una mena causida,
Que nos balha son vin treslusent e nolent,
Lo vin qu'a, de tot temps, ensolelhat la vida
Congreant l'estrambòrd amb son sang calorent.

Solelhenca licor, salvament del laurarire,
Beaure enebriant, el que manten lo fuòc
Que brandadins lo còr dels enfants del terraire,
Amor sacrat, se n'es, de nòstre païs d'Òc.

F. Birot
Tirat del bulletin de la comunitat de comunas «La Domitienne»

L'occitan, lenga religiosa

Aprèp lo Concili de Trenta, (1545-1563) la Gleisa assajèt d'utilisar l'occitan per l'instruccion dels fidèls. A veire çò que pensava d'eles l'evesque d'Albi, la vida èra pas trista dins lo campèstre.

Cantica contra les velhadas e las assemblada dels garçons e de las filhas pendent la nuèit.

Filhas se volètz vos salvar,
Vos cal plan creire Paire e Maire
E per vòstre onor conservar,
De vòstre ostal non sortir gaire;
Tota filha que sòrt sovent,
A pas un grand entendament.

Evitatz la dança e lo bal,
E n'anetz pas a las velhadas Aquò's aquí qu'an pres lo mal,
Tant de filhas mal avisadas,
Aquo's aquí que Dieu es pas,
E que se fan mila pecats.

Aquí se getan cent còps d'uèlhs,
Entre personas immodèstas;
L'òm vei de regards criminèls
A las pensadas desonèstas
E l'òm manca fòrt rarament
De donar son consentament.

Aquí se fan de certans jòcs,
Que non son pas totjorn onèstes,
E que devenon qualques còps,
A l'inocencia tròp fustestes,
Jòcs qu'una filha deu fugir,
E que non pòt far sen rogir.

Aquí discors a doble sens,
Contes grasses, cançons libertinas,
Tenon luòc a de talas gents
De Catechisme e Doctrinas,
Aquí l'òm apren qu'a mal far,
Qu'a mal dire, qu'a mal pensar.

Aquí l'òm pren de libertats
Que l'òm tracta de bagatèlas,
E davant Dieu son de pecats
E de cançons fòrt criminèlas;
Filhas evitatz l'ocasion
E crenhètz vòstra damnacion.

Maires que sabètz çò que n'es,
Ajatz suènh de vòstras familhas,
E comptats que, vos, respondretz
De la pèrda de vòstras filhas,
Se jamai, malurosament
Tomban dins qualque mancament.

Tirat de la brocadura:
Cantiquos spirituels de las Missius, amb l'explicatiu del Credo, des Coumandoments e del Pater, en augmentatiu del Catechisme.

Albi, chez D.A. Baurens
Imprimeur - Libraire

Retorn a l'ensenhador

DESTENTA... JÒCS... ASENADAS...

PROBLÈMAS

Solucion del problèma d’octòbre:
Apelant A la vila de partença del carri lo mai lent e B l’autra vila; coma los carris daissan sa vila a la mème ora, quand lo primièr còp se crosan, al punt C1, la vila la mai pròcha est la vila A; coma lo temps de repaus es lo mème pour los dos caufaires, lo carri lo pus rapid quita la vila A que lo caufaire de l’autre carri es encara de se repausar e quand los carris se crosan per lo segond còp, al punt C2, la vila la mai procha es B. Çò que dona l’esquèma:


Apelarem:
- D : la distància entre A e B
- V1 la velocitat del carri lent e V2 la de l’autre.
La durada de circulacion per arribar a C1 es:
temps1 = 28,8/V1 = (D-28,8)/V2
La durada de circulacion per arribar a C2  es:
temps2 = (D+14,4)/V1 = (2D-14,4)/V2
Sufís de devesir membre a membre las doas eqüacions per eliminar las velocitats e obténer:
28,8*(2D-14,4) = (D-28,8)*(D+14,4); aprèp simplificacion, obtenem:
D*(D-72) = 0 Coma la distància es pas nula, alara es que:
D = 72 km.

Problèma novèl:
Lo Joan a agut un besonh preissat d’euros; es anat veire lo seu amic Pèire; aquel a acceptat de li pretar la soma desirada mas a la condicion que le registre de remborsament siá bastit de la faiçon seguenta:
- fin de la primièra annada, Joan deurà remborsar la mièja de la soma;
- fin de la segonda annada, lo ters del deute restant;
- fin de la tresena annada, lo quatren del deute restant;
- ...
- fin de la seisena annada, lo seten de la soma restanta; e
- fin de la setena annada, lo deuta restant.
Ai vist le registre e vos podi dire que totes las nombres èran de nombres entièrs de k€ e que la soma es inferior a 500 k€.
E vosautres, me podatz dire quela soma a manlevat lo Joan?


Va sabètz bessai pas, mai de tot temps lo monde dau Martegue an agut una marrida reputacion. Leis autres provençaus se pensavan que lei Martegaus èran de nècis, que fasián totjorn de colhonadas. An imaginat un molon d'istòrias, donte lei Martegaus semblan, de totis, aquelei que comprenon jamai rèn e que fan que que siègue.


Vaquí una d'aqueleis istòrias:

D'un temps, i aviá ges de campana dins lo cloquièr de la glèisa tota nòva dau Martegue. Mai, a Pòrt de Boc, vila qu'èra mai rica, n'avián una e mai bèn polida. Lei Martegaus, tròp paures per se'n pagar una, decidiguèron de raubar aquela de Pòrt de Boc. Mai, raubar la campana de Pòrt de Boc, aquò's un afaire dificil. Lo cloquièr de Pòrt de Boc es aut. En mai d'aquò, tot lo monde va saup, lei Pòrt de bocans son de marrit monde : se t'agantan quand siás a li raubar quauquerèn, son capables de te matrassar, de t'ensucar. Coma faire? Lei Martegaus decidon de li anar de nuèch, per la mar, o puslèu, per lo canau de Caronte. Adonc, una nuèch sens luna, prenon una bèta, reman sensa far lo mendre bruch e arriban a la Leca. Totei lei Pòrt de bocans dòrmon. Doçament, van fins a la glèisa, escaladan lo cloquièr, estacan la campana embé de còrdas e la davalan doçament. Ara, la campana es au sòu. A pas tindat un còp. Ara, la fau carrejar fins a la bèta qu'espèra sus la plaja de la Leca. Es pesotja. Aquel trabalh es pas aisit. Mai, fin finala, arriban a la bèta, botan la campana dedins e fai tirar, se'n van a la lèu-lèu. Mai lo temps aviá passat. L'auba se levava. Lo jorn ponchenejava ja. Tot ara, lei pescaires de Pòrt de Boc anavan prendre mar. Sei bètas èran mai velòças qu'aquelei dei Martegaus. Coma faire? Se aquelei marrits òmes vesián sa campana dins lo batèu dei Martegaus, i auriá un massacre, un chaple. Tot d'una, un Martegau a una idèia: "Escotatz, çò ditz, i a que de davalar la campana au fons de l'aiga. Coma aquò, quand passaràn a costat de nautrei, la veiràn pas! La tornarem quèrre la nuèch que ven." - "Vò, mai, coma farem pèr la tornar trobar, fai un autre?" – "Bèn, es tot simple, i a que de far una marca sus lo bòrd dau batèu, a l'endrech donte la farem davalar". Tant lèu dich coma fach. Fan una marca sus lo bòrd de la bèta, nègan la campana e se'n tornan devèrs lo Martegue…

E cric e crac,
lo conte es acabat.

Retorn a l'ensenhador

DE LEGIR - D'ESCOTAR

Asterix en lenga nostra

Enfin torna sortir en occitan una BD d’Asterix aquel mes; un brave present per los dròlles de 7 a 77 annadas per lo Nadal que ven.

Le Sud ou l’Autre, la France et son Midi

de Robert LAFONT, Ed.Edisud. 14 Euros. Un libre novèl sus la question occitana de bon legir.

libròts en occitan de 6,10 euros cadun, de comandar a: ADEO BP 28, 81370 St Sulpici la Punta

Retorn a l'ensenhador

MOTS CROSATS

	a	b	c	d	e	f	g	h	i	j
1	P	O	R	T	U	G	U	E	S	A
2	A	M	O	R	T	I	R	I	A	S
3	N	E	G	A	R		A	L	I	S
4	O	N	A	N	I	S	T	A		E
5	C	E	S		C	O	S		A	G
6	C	L	O	Q	U	I			C	U
7	I		N	U	L	S		B	A	R
8	T	E	S	I			C	E	B	A
9	A	N		E	N	E	R	B	A	T
10	N	E	S	T	O	R	I	A	N	S

	a	b	c	d	e	f	g	h	i	j
1	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.
2	.	.	.	.	.	.	.		.	.
3	.	.	.	.	.	.	.		.	.
4	.	.	.	.	.		.		.	.
5	.	.		.		.		.	.	.
6	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.
7	.	.		.	.	.	.	.	.	.
8	.		.		.	.	.	.		.
9	.	.	.	.	.	.		.	.	.
10	.	.	.	.	.	.	.	.	.

Orizontal.- 1.- Los gals e las galinas s'i quilhan mai que mai per passar la nuèit (per lo mens, cinq sinonims).- 2.- Una plena boca. – Particula onorifica, en occitania, davant los noms d'ostal e los pichòts noms. 3.- En cò del fornièr, qualifica de pans mal levats o atapits – Es tiuna.- 4.- Coma nòstra maire Èva, abans la casuda (fem. pl.) – Pronom personnel franchimand per la 3ena persona.- 5.- Particula nobiliara italiana - Plaçat davant un mot, aquel prefix lo fa tres còps mai bèl.- 6 .- Ornaràs, pararàs, apolidiràs .- 7.- Dòna, en acorcha – En avant, de per davant o tanben avança, adreça.- 8.- Es a tu (masc, sing.).- 9.- Encaissar una part de cada dètz parts – Eveniment, escasença o, tanben, trauc d'agulha.- 10.- Assolidavas la carga d'un naviri o d'un carri.

Vertical.- a/ Quitada, daissada per compte.- b/ Passion del jòc o amusarèla de dròlle - L'aire del Clapàs .– c/ Lésers, desobranças – Davant Winston.- d/ Un marran (o aret) que truca del cap - La tresena dins la gamma.- e/ A fòrça de... - Antan, culhièrs, forquetas e cassairòlas èran periodicament cobrits d'aquel metal.- f/ Proteccion de la cordurièra – Met un enfant a la vida (s').- g/ L'ensemble dels òsses d'un esqueleta - ..., Maria o Cæsar.- h/ Es çò que fa un vèrm o un cusson.- i/ O fan los que se prenan la pension (se) - Lo mai fòrt dins son especialitat.- j/ Especialistas de l'analisi matematica, informatica o financièra.

Retorn a l'ensenhador